Emakume kristauek idatzitako latin-literatura, Perpetuatik Rosvitara

Enara San Juan manso

doi:10.26876/uztaro5182

Egileak

Enara San Juan manso IRALE

DOI:

https://doi.org/10.26876/uztaro5182

Gako-hitzak:

Latin-literatura, Antzinateko Erroma, Erdi Aroa, Emakume kristauak

Laburpena

Gizonek idatzi zituzten Antzinatetik eta Erdi Arotik heldu zaizkigun latinezko testu gehienak; hala ere, zenbait lekukotasunek argi uzten dute emakume gutxi batzuek ere izan zutela idazteko aukera garai horietan. Antzinateko emakume erromatarrek —alegia, ez kristauek— latinez idatzitako testuei dagokienez, heldu zaizkigun pasarte guztien euskarazko itzulpena daukagu eskura 2022tik; emakume kristauen lanei dagokienez, IV. mendean Egeriak idatzitako Ibilbidearen euskarazko itzulpena argitaratu zen 2022an eta, 2024an bertan, X. mendean Rosvitak ondutako teatro-lanena kaleratu da. Artikulu honetan, Antzinatetik X. mendera arte emakume kristauek latinez idatzi zituzten zenbait testuren berri ematen dut; hala, testu horiek euskal komunitatearen eskura jarri ez ezik, emakume kristauek idatzitako latin-literaturaren barruan Egeriaren eta Rosvitaren lanek zer leku duten zehazten ere laguntzen du artikulu honek.

Deskargak

Deskargen datuak oraindik ez daude eskuragarri.

Erreferentziak

Albrecht, Michael von (1997-1999). Historia de la literatura romana, I-II, Herder [Jatorrizko izenburua: Geschichte der römischen Literatur, 19942].

Banniard, Michel (1992). Viva voce. Communication écrite et communication orale du IVe au IXe siècle en Occident latin. Institut des études augustiniennes.

Berschin, Walter (argtz.) (2001). Hrotsvit. Opera omnia. Teubner.

Bilbao Telletxea, Gidor (2002). Latin-literaturarako sarbidea. UEU.

Brunhölzl, Franz (1990-1996). Histoire de la littérature latine du Moyen Âge, I-II, Brepols [Jatorrizko izenburua: Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters, 1975].

Cabaret Dupaty, M. (itzle.) (1842). Poetae minores. Panckoucke.

Dronke, Peter (1984). Women Writers of the Middle Ages. A Critical Study of Texts from Perpetua (✝ 203) to Marguerite Porete (✝ 1310). Cambridge University Press.

Godman, Peter (1985). Poetry of the Carolingian Renaissance. Duckworth.

Grimal, Pierre (1981). Diccionario de mitología griega y romana. Paidós [Jatorrizko izenburua: Dictionnaire de la mythologie grecque e romaine, 1951].

Gundlach, Wilhelm (argtz.) (1892). Dominabus Sanctis Richildę et Radegundi Caesaria exigua (Monumenta Germaniae Historica, Epistolae Merowingici eta Karolini aevi, I, 450-453). Weidmann.

Holder-Egger, Oswald (argtz.) (1887). Vitae Willibaldi et Wynnebaldi auctore sanctimoniale Heidenheimensi (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, XVI.1, 80-117). Hahn.

Homeyer, Helene (argtz. eta itzle.) (1979). Dichterinnen des Altertums und des frühen Mittelalters. Schöningh.

Krusch, Bruno (argtz.) (1888). De vita Sanctae Radegundis libri duo (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, 364-377, 378-395). Hahn.

Krusch, Bruno (argtz.) (1902). Passiones vitaeque sanctorum aevi merovingici (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, IV). Hahn.

Leo, Friedrich (argtz.) (1881). Venanti Fortunati Opera Poetica (Monumenta Germaniae Historica, Auctores antiquissimi, IV.1). Weidmann.

López Las Heras, Maite (itzle.) (2022a). Poetandreak Literatura Greko-latindarrean. Balea Zuria.

López Las Heras, Maite (itzle.) (2022b). Egeria. Ibilbidea. Testu Zaharrak.

Lopez de Luzuriaga Martinez, Iñaki (2016). Euskaldunak eta karolingiar iraultza. Akitania eta Baskonian barrena. UEU.

Luis, Pío de (itzle.) (1984). Obras completas de San Agustín. XXV. Sermones (5.º). 273-338. Sermones sobre los mártires. Biblioteca de Autores Cristianos.

Macnamara, Jo Ann, Halborg, John E. eta Whatley, E. Gordon (artzg. eta itzle.) (1992). Sainted Women of the Dark Ages. Duke University Press.

Maraval, Pierre (argtz. eta itzle.) (1982). Égérie. Journal de Voyage (Itinéraire). Cerf.

Marchand, James (1984). The Frankish Mother: Dhuoda. In Katharina M. Wilson (argtz.), Medieval Women Writers (1-29. or.). Manchester University Press.

Maude, Kathryn (argtz. eta itzle.) (2017). Berthgyth’s Letters to Balthard. Medieval Feminist Forum, A Journal of Gender and Sexuality: Subisidia, 1-24.

Pertz, Georg Heinrich (argtz.) (1829). Nithardi historiarum libri IIII (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, II, 649-672). Hahn.

Riché, Pierre (argtz.) (1975). Dhuoda. Manuel pour mon fils. Cerf.

Rivera Garretas, María-Milagros (1990). Textos y espacios de mujeres. Europa, siglo IV-XV. Icaria.

Ruiz Arzalluz, Iñigo (1988). Catálogo de las traducciones vascas de obras latinas de la Antigüedad. ASJU, 22/2, 541-46.

Ruiz Arzalluz, Iñigo (2010). Traducciones vascas de los clásicos griegos y latinos (1802-1936). In Francisco García Jurado, Ramiro González Delgado eta Marta González González (argtz.), La historia de la literatura grecolatina durante la edad de plata de la cultura española (1868-1936) (487-508. or.). Universidad de Málaga.

Ruiz Bueno, Daniel (argtz. eta itzle.) (1962a). Actas de los mártires. Biblioteca de Autores Cristianos.

Ruiz Bueno, Daniel (argtz. eta itzle.) (1962b). Cartas de San Jerónimo. Biblioteca de Autores Cristianos, I-II.

Salrach, Josep M. (2020). Duoda, la comptessa escriptora educadora. In Borja de Riquer (zuz.), Vides catalanes que han fet història (81-87. or.). Edicions 62.

San Juan Manso, Enara (2022). Erromatar emakume idazleak: jakingarriak eta lekukotasunak. Uztaro, 123, 147-164. https://doi.org/10.26876/uztaro.123.2022.7

San Juan Manso, Enara (itzle.) (2024). Rosvita. Teatro lanak. UEU-UPV/EHU.

Settipani, Christian (2004). La Noblesse du Midi Carolingien. Études sur quelques grandes familles d’Aquitaine et du Languedoc du IXe au XIe siècles. Toulousain, Périgord, Limousin, Poitou, Auvergne. Prosopographica et Genealogica.

Thiebaux, Marcelle (itzle.) (1987). The Writings of Medieval Women. An Anthology. Garland.

Thiebaux, Marcelle (argtz. eta itzle.) (1998). Dhuoda. Handbook for Her Warrior Son. Liber Manualis. Cambridge University Press.

Wilson, Katharina M. (argtz.) (1984). Medieval Women Writers. Manchester University Press.

Wright, Roger (1982). Late Latin and Early Romance in Spain and Carolingian France. Francis Cairns.