Bihurkari eta elkarkari iragangaitzak inpertsonal eta inkoatiboekiko konparazioan

Egileak

  • Kristina Bilbao Hernandez UPV/EHU
  • Ane Berro UD/DU
  • Beatriz Fernandez Fernandez UPV/EHU

DOI:

https://doi.org/10.26876/uztaro.129.2024.5067

Gako-hitzak:

Bihurkariak, Elkarkariak, Inpertsonalak, Inkoatiboak, Iragan-gaiztasuna

Laburpena

Lan honetan egitura bihurkari eta elkarkari iragangaitzak aztertuko ditugu inpertsonal eta inkoatiboekiko konparazioan. Egitura horiek guztiek itxura bera dute kasuari, komunztadurari eta aditz laguntzailearen txandakatzeari dagokienez, baina ez dute jokabide sintaktiko bera. Lanean zehar, egitura inpertsonal eta inkoatiboak ezaugarritzeko literaturan baliatu diren irizpideak eramango ditugu bihurkari eta elkarkari iragangaitzen azterketara. Erakutsiko dugunez, bihurkari eta elkarkari iragangaitzek kanpo-argumentu bat dutela dirudi, inpertsonalek bezalaxe (eta inkoatiboek ez bezala). Alabaina, beste ezaugarri batzuetan, hala nola inpertsonalen ageriko argumentuaren pertsona-murriztapenean, bihurkari eta elkarkariek ez dute inpertsonalekin bat egiten eta inkoatiboen antzeko jokabidea erakusten dute. Azkenik, inpertsonal eta inkoatiboetan ez bezala, egitura bihurkari eta elkarkari iragangaitzetan ageriko argumentu bakarrak kanpo-argumentua dirudiela erakusten duten ebidentziak jasoko ditugu.

Deskargak

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Erreferentziak

Albizu, Pablo (2001). Sobre la distribución sintáctica de las formas finitas del verbo vasco: condicionamiento léxico y sintáctico. ASJUren Gehigarriak, 35(1), 65-106. https://doi.org/10.1387/asju.8817

Alday, Gontzal (2006). The semantic (i.e. split-intransitive) case-marking system of Western Basque. In Beatriz Fernández eta Itziar Laka (argtz.), Andolin gogoan: Essays in ho-nour of Professor Eguzkitza (117-138. or.). UPV/EHU.

Alday, Gontzal (2009). Is Basque morphologically ergative?: Western Basque vs. Eastern Basque. Studies in Language, 33(4), 783-831.

Alexiadou, Artemis eta Anagnostopoulou, Elena (2008). Structuring participles. In Charles Bond Chang eta Hannah J. Haynie (argtz.), Proceedings of the WCCFL 26 (33-41. or.). Cascadilla Press.

Alexiadou, Artemis; Anagnastopoulou, Elena eta Everaert, Martin (2004). Introduction. In Artemis Alexiadou, Elena Anagnastopoulou eta Martin Everaert (argtz.), The unaccu-sativity puzzle. Explorations of the syntax-lexicon interface (1-21. or.). Oxford Universi-ty Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257652.003.0001

Anagnostopoulou, Elena (2003). Participles and Voice. In Artemis Alexiadou, Monika Rathert eta Arnim von Stechow (argtz.), Perfect explorations (1-36. or.). Mouton de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110902358.1

Aranovich, Raul (2007). Split auxiliary systems. John Benjamins. https://doi.org/10.1075/tsl.69

Artiagoitia, Xabier (2003). Reciprocal and reflexive constructions. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), A grammar of Basque (607-632. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.607

Bahrt, Nicklas (2021). Voice syncretism. Language Science Press. DOI: 10.5281/zenodo.5948872

Belletti, Adriana eta Rizzi, Luigi (1988). Psych verbs and θ-theory. NLLT, 6, 291-352. https://www.jstor.org/stable/4047649

Berro, Ane (2010). Unergative predicates in Basque varieties: consequences for the ergative case assignment. In Pello Salaburu, Patxi Goenaga eta Ibon Sarasola (argtz.), Sareko Euskal Gramatika. Basque Grammar Online (SEG). DEA research work. University of the Basque Country (UPV/EHU). https://www.ehu.eus/seg/_media/morf/5/12/2/1/sak/aneberrotesia.pdf

Berro, Ane (2012). Three levels of root insertion in Basque intransitive verbs. In Ernestina Carrilho eta Beatriz Fernández (argtz.), Journal of Portuguese Linguistics. Special Issue, 11(1), Ediçoes Colibrí - Universidade de Lisboa, 7-22. https://basqueandbeyond.ehu.eus/pdf/JPL_Berro_final.pdf

Berro, Ane; Oihartzabal, Beñat eta Fernández, Beatriz (2018). Inkoatibo/arazle alternantzia euskaraz eratortzen. In Beatriz Fernández eta Ane Berro (argtz.), Euskaratik giza hiz-kuntzara. Jon Ortiz de Urbinari gorazarre. Fontes Linguae Vasconum, 126, 99-122. Nafarroako Gobernua. https://doi.org/10.35462/FLV126.4

Berro, Ane eta Fernández, Beatriz (2019). (Euskal) Bozak: erdikoak, inkoatiboak eta arazleak. In Itziar Laka (argtz.), Hitzak sarean. Pello Salabururi esker onez (39-50. or.). UPV/EHU.

Berro, Ane; Odria, Ane eta Fernández, Beatriz (2022). Person matters in impersonality. Syn-tax, 25(2), 147-187. https://doi.org/10.1111/synt.12230

Berro, Ane; Odria, Ane eta Fernández, Beatriz (2023). Indirect causatives in Basque: the syn-tax of implicit causers and causees [eskuizkribua]. Deustuko Unibertsitatea eta UPV/EHU.

Bhatt, Rajesh eta Pancheva, Roumyana (2005). Implicit arguments. In Martin Everaert eta Henk Van Riemsdijk (argtz.), The Blackwell Companion to Syntax (558-588. or.). 3. Blackwell Publishing.

Bilbao, Kristina (2022a). Euskarazko elkarkari iragangaitzak: lexikoak ala sintaktikoak? (ez baita gauza bera ikusi gara eta ezkondu gara). Gradu Amaierako Lana. UPV/EHU.

Bilbao, Kristina (2022b). Euskarazko elkarkari iragangaitzak: lexikoak ala sintaktikoak? Fontes Linguae Vasconum, 134, 337-373. https://doi.org/10.35462/flv134.3

Bilbao, Kristina; Berro, Ane eta Fernández, Beatriz (2022). Inkoatibo/arazleak, bihurkari eta elkarkariak eta beste (alegiazko solasaldiak egitura iragangaiztuez). In Alexander Iribar eta Irene Barberia (argtz.), Papers on Basque Linguistics in Honor of Jon Andoni Fran-co Elorza (127-146. or.). Deustuko Unibertsitatea.

Blevins, James (2003). Passives and impersonals. Journal of Linguistics, 39(3), 473-520. https://www.jstor.org/stable/4176832

Bruyn, Bert le (2014). Inalienable possession. The status of the article. In Ana Aguilar-Guevara, Bert Le Bruyn eta Joost Zwarts, Weak referentiality (311-334. or.). John Ben-jamins. https://doi.org/10.1075/la.219.13bru

Burzio, Luigi (1981). Intransitive verbs and Italian auxiliaries. PhD Thesis. Massachusetts Ins-titute of Technology, Dept. of Linguistics and Philosophy. http://dspace.mit.edu/handle/1721.1/15849

Burzio, Luigi (1986). Italian Syntax. A Government-Binding Approach, Studies in Natural Language and Linguistic Theory (1), Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-009-4522-7

Chomsky, Noam (1981). Lectures on Government and Binding: The Pisa lectures. Foris.

Collins, Chris (2005). A smuggling approach to the passive in English. Syntax, 8, 81-120. https://doi.org/10.1111/j.1467-9612.2005.00076.x

Dixon, Robert (1991). A new approach to English grammar, on semantic principles. Oxford University Press. https://doi.org/10.1017/S0022226700000104

Etxeberria, Urtzi (2010). -A, -ak eta -(r)ik euskal hizkeretan zehar. In Beatriz Fernández, Pablo Albizu eta Ricardo Etxepare (argtz.), Euskara eta euskarak: aldakortasun sintaktikoa aztergai (65-83. or.). ASJUren Gehigarriak LII.

Etxeberria, Urtzi (2014). Basque nominal: from a system with bare nouns to a system without. In Ana Aguilar-Guevara, Bert Le Bruyn eta Joost Zwarts (argtz.), Weak referentiality (335-364. or.). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/la.219.14etx

Etxeberria, Urtzi (2021). The partitive marker in Basque, and its relation to bare nouns and the definite article. In Petra Sleeman eta Giuliana Giusti (argtz.), Partitive determiners, partitive pronouns and partitive case (319-356. or.). De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110732221-010

Etxepare, Ricardo (2003a). Reflexives and reciprocals. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), A Grammar of Basque (380-385. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.363

Etxepare, Ricardo (2003b): Negation. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), A Grammar of Basque (387-421. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.516

Euskaltzaindia (1985). Euskal Gramatika: Lehen Urratsak (EGLU) I. Euskaltzaindia [Berrar-gitalpena: Euskaltzaindia 1991].

Euskaltzaindia (1987). Euskal Gramatika: Lehen Urratsak (EGLU) II. Euskaltzaindia [Be-rrargitalpena: Euskaltzaindia 1997].

Euskaltzaindia (2002). Euskal Gramatika Laburra: perpaus bakuna (EGLA). Euskaltzaindia.

Evseeva, Natalia eta Salaberri, Iker (2018). Grammaticalization of nouns meaning «head» into reflexive markers: a cross-linguistic study. Linguistic Typology, 22(3), 385-435. https://doi.org/10.1515/lingty-2018-0014

Fernández, Beatriz (1997). Egiturazko kasuen erkaketa euskaraz. UPV/EHU. https://basqueandbeyond.ehu.eus/pdf/Beatriz_Fernandez_1997.pdf

Fernández, Beatriz eta Berro, Ane (2021). Basque impersonals in comparison. Linguistics, 60(4), 1.039-1.101. https://doi.org/10.1515/ling-2020-0057

Fernández, Beatriz; Berro, Ane eta Pérez Saldanya, Manuel (onartua). Connexions bascocata-lanes: les impersonals de subjecte suprimit. Caplletra.

Guéron, Jaqueline (2006). Inalienable possession. In Martin Everaert eta Henk van Riemsdijk (argtz.), The Blackwell companion to syntax (589-638. or.). Blackwell. https://doi.org/10.1002/9781118358733.wbsyncom045

Kuno, Susumo eta Takami, Ken-ichi (2004). Functional constraints in grammar: On the uner-gative-unaccusative distinction [Constructional Approaches to Lenguage 1]. John Ben-jamins. https://doi.org/10.1075/cal.1

Landau, Idan (2010). The explicit syntax of implicit arguments. Linguistic Inquiry 41(3), 357-388. https://www.jstor.org/stable/40926385

Legendre, Géraldine (2007). On the typology of auxiliary selection. Lingua, 117, 1.522-1.540. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2006.06.005

Levin, Beth (1983). Unaccusative Verbs in Basque. North East Linguistic Society, 13(1), 129-144. https://scholarworks.umass.edu/nels/vol13/iss1/12/

Levin, Beth eta Rappaport Hovav, Malka (1995). Unaccusativity: At the syntax-lexical seman-tics interface. The MIT Press. https://hdl.handle.net/2027/heb08443.0001.001

Levin, Beth eta Rappaport Hovav, Malka (2005). Argument realization. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511610479

MacDonald, Jonathan (2017). An Implicit Projected Argument in Spanish Impersonal- and Passive-Se Constructions. Syntax, 20(4), 353-383. https://doi.org/10.1111/synt.12146

McFadden, Thomas (2007). Auxiliary selection. Language and Linguistic Compass, 1(6), 674-708. https://doi.org/10.1111/j.1749-818X.2007.00034.x

Mounole, Céline (2014 [2018] ). Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique, ASJU, 48. UPV/EHU. https://ojs.ehu.eus/index.php/ASJU/article/view/24136/21403

Odria, Ane; Berro, Ane eta Fernández, Beatriz (2022). Pertsona murriztapenak ditu inpertso-naltasunak: euskararen kasua. Fontes Linguae Vasconum, 133, 191-219. https://doi.org/10.35462/flv133.7

Oihartzabal, Beñat (1992). Structural case and inherent case marking: Ergaccusativity in Bas-que. Supplements of the International Journal of Basque Linguistics and Philology, ASJU, 27, 309-342. Gipuzkoako Foru Aldundia. https://doi.org/10.1387/asju.9402

Oihartzabal, Beñat (2003a). Tense, aspect and mood. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), A Grammar of Basque (249-284. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.195

Oihartzabal, Beñat (2003b). Relatives. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), A Grammar of Basque (762-823. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.632

Oikonomou, Despina eta Alexiadou, Artemis (2022). Voice Syncretism cross-linguistically: The View from Minimalism. Philosophies, 7, 19. https://doi.org/10.3390/philosophies7010019

Ormazabal, Javier (2008). Kausatibo aldizkatzeak euskaraz eta inguruko hizkuntzetan. In Xa-bier Artiagoitia eta Joseba A. Lakarra (argtz.), Gramatika jaietan Patxi Goenagaren omenez [ASJUren Gehigarriak, 51] (643-663. or.). https://doi.org/10.1387/asju.9833

Ormazabal, Javier eta Romero, Juan (2019). The formal properties of non paradigmatic SE. Borealis, 8, 55-84. https://doi.org/10.7557/1.8.1.4704

Ortiz de Urbina, Jon (1988). Interferentzia sintaktiko berezi batez. In II. Euskal Mundu-Biltzarra, Euskara Biltzarra. I. atala: hizkuntz deskribapena, Eusko Jaurlaritza.

Ortiz de Urbina, Jon (1989). Parameters in the grammar of Basque. Foris.

Ortiz de Urbina, Jon (2003). Impersonal clauses. In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Ur-bina (argtz.), A grammar of Basque (572-591. or.). de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.572

Perlmutter, David (1978). Impersonal passives and the unaccusative hypothesis. Proceedings of the Fourth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 4, 157-89. https://doi.org/10.3765/bls.v4i0.2198

Perlmutter, David (1989). Multiattachment and the unaccusative hypothesis: the perfect auxi-liary in Italian. Probus, 1, 63-119. https://doi.org/10.1515/prbs.1989.1.1.63

Pineda, Anna eta Berro, Ane (2020). Hybrid intransitives in Basque. Glossa: a journal of ge-neral linguistics, 5(1), 22. https://doi.org/10.5334/gjgl.824

Ramchand, Gillian (2004). First Phase syntax. Draft of the Workshop on Tense, Aspect and Modality at GLOW. Thessaloniki.

Ramchand, Gillian (2008). Verb Meaning and the Lexicon: A First Phase Syntax. Cambridge University Press.

Rebuschi, Georges (1988). Defining the three binding domains in Basque. ASJU, 27(1), 232-242. https://doi.org/10.1387/asju.7965

Reinhart, Tania eta Siloni, Tal (2004). Against the Unaccusative Analysis of Reflexives. In Artemis Alexiadou, Elena Anagnostopoulou eta Martin Everaert (artz.), The Unaccu-sativity Puzzle: Explorations of the Syntax-Lexicon Interface (159-180. or.). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257652.003.0007

Reinhart, Tania eta Siloni, Tal (2005). The lexicon-syntax parameter: reflexivization and other arity operations. Linguistic Inquiry, 36, 389-436. https://doi.org/10.1162/0024389054396881

Rezac, Milan (2009). Person restrictions in Basque intransitives. Lapurdum, 13, 305-322. https://doi.org/10.4000/lapurdum.2172

Rezac, Milan (2016). «Gaps and stopgaps in Basque verb finite agreement. In Beatriz Fernández eta Jon Ortiz de Urbina (argtz.), Microparameters in the grammar of Bas-que (139-192. or.). John Benjamins.

Rijk, Rudolf P.G. de (1972). Partitive assignment in Basque. ASJU, 6, 130-173. https://ojs.ehu.eus/index.php/ASJU/article/view/7363/6575

Rijk, Rudolf P.G. de (1996). On the origin of the partitive determiner. ASJU, 30, 435-447. https://ojs.ehu.eus/index.php/ASJU/article/view/8635/7803

Rijk, Rudolf P.G. de (2008). Standard Basque: A progressive grammar. The MIT Press. https://doi.org/10.7551/mitpress/7444.001.0001

Rodet, Ana (1992). Construccions amb lectura arbitrària en basc. ASJU, 26, 145-179. https://ojs.ehu.eus/index.php/ASJU/article/view/8287/7449

Salaberri, Iker (2019). Euskarazko bihurkarien historiaz: hizkuntza ukipena eta errepikapen gramatikalizazioa. Euskera, 64(2, 1), 651-682. https://www.euskaltzaindia.eus/dok/euskera/82705.pdf

Salaberri, Iker (2020). Grammaticalization of reflexivity in Basque: a corpus-based diachronic and typological analysis. Journal of Historical Linguistics, 10(1), 1-41. https://doi.org/10.1075/jhl.18036.sal

Salaburu, Pello (1986a). Uztardura Teoria. In Patxi Goenaga (argtz.), Euskal sintaxiaren zen-bait arazo (59-94. or.). UPV/EHU.

Salaburu, Pello (1986b). La teoría del ligamiento en la lengua vasca. ASJU, 20(2), 325-341. https://ojs.ehu.eus/index.php/ASJU/article/view/7773/6965

Salaburu, Pello (1992). Euskara, hizkuntza ergatiboa ote da? In Jean Haritschelhar (argtz.), Luis Villasanteri omenaldia (417-433. or.). Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/dok/ikerbilduma/673.pdf

Sarasola, Ibon (2008-2023). Egungo Euskararen Hiztegia. UPV/EHU. https://www.ehu.eus/eeh/

Siloni, Tal (2012). Reciprocal verbs and symmetry. Natural Language and Linguistic Theory, 30(1), 261-320. https://doi.org/10.1007/s11049-011-9144-2

Urrutia, Aritz; Goitia, Beñat eta Artiagoitia, Xabier (2015). Zenbait ohar bata bestea anafora elkarkariaren inguruan. In Mari Jose Ezeizabarrena eta Ricardo Gómez (argtz.) Eride-nen du zerzaz kontenta: sailkideen omenaldia Henrike Knörr irakasleari (1947-2008) (617-643. or.). UPV/EHU.

Zribi-Hertz, Anne (1982). La construction «se-moyen» du français et son statut dans le trian-gle: moyen-passif-réfléchi. Lingvisticae Investigationes, 6(2), 345-401. https://doi.org/10.1075/li.6.2.05zri

Zúñiga, Fernando eta Kittilä, Seppo (2019). Grammatical voice. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316671399

Zúñiga, Fernando eta Fernández, Beatriz (2021). Basque antipassives revisited. In Katarzyna Janic eta Alena Witzlack-Makarevich (argtz.), Antipassive. Tipology, diachrony, and related constructions (621-640. or.) [Typological Studies in Language 130]. John Ben-jamins. https://doi.org/10.1075/tsl.130.19zun

Downloads

Argitaratua

2024-06-26

Aipuak nola egin

Bilbao Hernandez, K., Berro, A., & Fernandez Fernandez, B. (2024). Bihurkari eta elkarkari iragangaitzak inpertsonal eta inkoatiboekiko konparazioan. Uztaro. Giza Eta Gizarte-Zientzien Aldizkaria, (129), 43–68. https://doi.org/10.26876/uztaro.129.2024.5067

Zenbakia

Atala

Artikuluak

Kategoriak